بیت کوین یک ارز دیجیتالی است که در ماه ژانویه سال ۲۰۰۹ در پی سقوط بازار مسکن به وجود آمد. بیت کوین در اصل و از همان ابتدا در راستای ایدههای موجود در شفافنامهای که توسط ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) مرموز و ناشناس بیان شده را دنبال میکرد، اما هویت این فرد یا افرادی که این فناوری را ایجاد کردهاند هنوز یک معما است.
بیت کوین کارمزدهای معاملاتی کمتری نسبت به مکانیسمهای پرداخت آنلاین سنتی را نوید داده و برخلاف ارزهای صادرشده توسط دولتها، از طریق یک مرجع غیرمتمرکز اداره میشود. هیچ بیت کوینی وجود خارجی و فیزیکی ندارد؛ بلکه تنها راه دسترسی و استفاده از بیت کوین، ترازهای موجود در یک لجر عمومی است که همه به آن دسترسی شفافی داشته و در راستای تراکنشهای بیت کوین، با استفاده از مقدار زیادی قدرت محاسباتی تأیید میشود.
بیت کوین توسط هیچ بانک یا دولتی صادر یا پشتیبانی نمیشود و بیت کوینهای متعلق به افراد نیز به عنوان کالا، ارزشی ندارند. علیرغم اینکه بیت کوین، یک ارز رایج قانونی نیست، محبوبیت بالایی داشته و راهاندازی صدها ارز مجازی دیگر را منجر شده که به طور کلی به آنها آلتکوین گفته میشود.
بیتکوین مجموعهای از رایانهها یا نودها است که همگی کد بیت کوین را اجرا و بلاکچین آن را ذخیره میکنند. یک بلاکچین را میتوان مجموعهای از بلاکهایی دانست که در هر بلاک مجموعهای از تراکنشها وجود دارند. همه این رایانهها، دارای زنجیره یکسانی از بلاکها و تراکنشها هستند که به طور شفاف پر شدن بلاکهای جدید را با تراکنشهای جدید بیتکوین مشاهده میکنند. همین امر موجب شده که هیچکس نتواند در این سیستم تقلب کند.
هر کس، چه «نود» بیتکوین را اجرا کند یا نه، میتواند این معاملات را به صورت زنده ببیند. برای انجام اقدامی نادرست، یک بازیگر مخرب باید ۵۱ درصد از قدرت محاسباتی تشکیل دهنده شبکه بیتکوین را در اختیار داشته باشد که این امر، با توجه به تعداد ۴۷۰۰۰ نود ثبت شده و در حال رشد در این شبکه در ماه مه سال ۲۰۲۰، امری بعید به نظر میرسد. در بدترین حالت، در صورت وقوع حمله، نودهای بیتکوین یا افرادی که با رایانه خود در شبکه بیتکوین شرکت میکنند، احتمالاً به بلاکچین جدیدی فورک کرده و تلاش بازیگر مخرب برای رسیدن به این حمله نافرجام میماند.
بیتکوین نوعی رمزارز است. تراز بیتکوین با استفاده از «کلیدهای» عمومی و خصوصی نگهداری میشوند. این کلیدها، رشتههایی طولانی از اعداد و حروف هستند که با استفاده از یک الگوریتم رمزگذاری ریاضیاتی ایجاد شدهاند. کلید عمومی (چیزی مانند شماره حساب بانکی یا شماره کارت)، آدرسی است که بهصورت عمومی منتشر شده و دیگران میتوانند برای آن بیتکوین ارسال کنند. منظور از کلید خصوصی (چیزی مثل رمز کارتها) یک رمز محافظت شده است و فقط برای اجازه انتقال بیتکوین استفاده میشود.
کلیدهای بیتکوین را نباید با کیف پول بیتکوین اشتباه گرفت. این کیف پول یک دستگاه فیزیکی یا دیجیتالی است که تجارت بیتکوین را تسهیل کرده و به کاربران این امکان را میدهد تا مالکیت کوینها را ردیابی کنند. البته اصطلاح «کیف پول» با توجه به ماهیت غیرمتمرکز بیتکوین که به معنای عدم امکان ذخیره آن در کیف پول واقعی و در مقابل، قرارگیری آن به صورت غیرمتمرکز بر روی بلاکچین است، میتواند کمی گمراه کننده باشد.
بیتکوین یکی از اولین ارزهای دیجیتالی است که از فناوری همتا به همتا (Peer-to-Peer) برای تسهیل پرداختهای فوری استفاده میکند. افراد و شرکتهای مستقلی که قدرت محاسباتی حاکمیتی دارند و در شبکه بیتکوین شرکت میکنند، از نودها یا ماینرها تشکیل شدهاند. انگیزه ماینرها یا افرادی که معاملات روی بلاکچین را پردازش میکنند، پاداش (انتشار بیتکوین جدید) و کارمزد تراکنشهای پرداختشده از طریق بیتکوین است.
این ماینرها را میتوان مرجعی غیرمتمرکز دانست که اعتبار شبکه بیتکوین را تایید میکنند. بیتکوینهای جدید از طریق عملیات تأیید تراکنشها و با نرخی ثابت به ماینرها تعلق میگیرند، اما این میزان ثابت، به صورت دورهای و هر چهار سال یکبار به نصف کاهش پیدا میکند. همچنین مقدار کل عرضه بیتکوین مقداری ثابت بوده و در کل ۲۱ میلیون واحد میباشد. با توجه به گزارشها در ماه جولای سال ۲۰۲۰، تقریباً ۳ میلیون بیتکوین وجود دارد که هنوز استخراج نشدهاند.
به این ترتیب، بیتکوین (و هر رمزارزی که از طریق یک فرآیند مشابه تولید میشود) متفاوت از ارز فیات عمل میکند؛ در سیستمهای بانکی متمرکز، ارز بانکی با نرخی متناسب با رشد ارزش کالاها صادر میشود تا قیمت آن ثابت بماند، در حالی که نرخ انتشار در یک سیستم غیرمتمرکز مانند بیتکوین، زودتر از موعد و طبق یک الگوریتم خاص تنظیم میشود.
استخراج بیتکوین فرآیندی است که بیتکوین در آن شکل میگیرد. به طور کلی، استخراج و تأیید هر بلاک جدیدی که به بلاکچین بیتکوین اضافه میشود، به حل معماهای دشوار محاسباتی نیاز دارد. در عین مشارکت در بلاکچین، عملیات استخراج، سوابق معاملات را در سراسر شبکه اضافه و تأیید میکند. ماینرها در ازای افزودن هر بلاک به بلاکچین بیتکوین تعداد مشخصی بیتکوین را یه عنوان پاداش دریافت میکنند.
لازم به ذکر است این پاداش، که در سال ۲۰۰۹ در ازای افزودن هر بلاک به بلاکچین شبکه اصلی معادل با ۵۰ بیتکوین بود، پس از استخراج هر ۲۱۰،۰۰۰ بلاک نصف میشود. در تاریخ ۱۱ مه سال ۲۰۲۰، سومین رویداد نصف شدن این پاداشها که با عنوان «هاوینگ» از آن یاد میشود، اتفاق افتاد و در پی آن، پاداش تأیید هر بلاک به ۶٫۲۵ بیتکوین کاهش پیدا کرد.
برای استخراج بیتکوین میتوان از سختافزارهای متفاوتی استفاده کرد، اما برخی از آنها با سرعت بیشتری بلاکها را ماین کرده و در نتیجه در مدت زمانی کمتر، پاداشی بیشتر را حاصل میشوند. تراشههای رایانهای خاصی به نام Application-Specific Integrated Circuits (یا ASIC) و واحدهای پردازش پیشرفتهتری مانند واحدهای پردازش گرافیکی (GPU) وجود دارند که میتوانند به همین طریق، در مدت زمانی کوتاه، پاداشهای بیشتری کسب کنند. این پردازندههای استخراجی بزرگ به عنوان «ریگهای ماینینگ» شناخته میشوند.
علاوه بر تمام نکات ذکر شده باید به این مورد نیز اشاره کرد که هر یک بیت کوین، به هشت رقم اعشاری (۱۰۰ میلیونم یک بیتکوین) قابل تقسیم است (۱۰۰ Decimals) و از کوچکترین واحد آن با عنوان Satoshi یاد میشود. البته اگر ماینرهای شرکتکننده بپذیرند، در صورت لزوم میتوان بیتکوین را حتی به رقوم اعشاری کوچکتر نیز تقسیم کرد.
تمام حقوق برای فارسی کریپتو محفوظ است.