دَپ (dApp) چیست؟

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApp) یک روش بنیادی جدید برای ساخت اپلیکیشن‌ها هستند. اما آیا کسی از آن‌ها استفاده خواهد کرد؟

وقت آن است که واسطه‌ها را حذف کنیم. چرا وقتی می‌توانید از اپلیکیشنی استفاده کنید که درازای خدمات هزینه‌ای از شما دریافت نمی‌کند، به یک شرکت واسطه برای ارائه یک سرویس اشتراک هزینه پرداخت کنید؟ این شعار دپ‌ها یا برنامه‌های غیرمتمرکز است.

در این مقاله ما به شما یک نمای کلی از دپ‌ها، نحوه کار آن‌ها و برخی از چالش‌های این نوع اپلیکیشن‌های جدید را توضیح می‌دهیم.

dapp (برنامه غیرمتمرکز) چیست؟

دپ‌ها اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز هستند. آن‌ها مانند اپ‌های معمولی هستند و کارکردهای مشابهی دارند، اما تفاوت اصلی‌شان در این است که روی شبکه‌های همتا به همتا (P2P) مانند بلاکچین اجرا می‌شوند؛ یعنی هیچ شخص یا سازمانی کنترل شبکه را در اختیار ندارد. یک dapp باید:

• اوپن‌سورس باشد و به‌طور مستقل عمل کند، بدون اینکه هیچ سازمان یا شخصی آن را کنترل کند.
• داده‌ها و سوابق آن باید عمومی باشد.
• باید از توکن رمزگذاری شده برای کمک به امنیت شبکه استفاده کند.

گرچه افراد بسیاری در جامعه بلاکچین و رمزارز عقیده دارند که دپ‌ها باید این‌ ویژگی‌ها را داشته باشند، اما با بلوغ این صنعت، دپ‌هایی پدیدار شدند که صرفاً برخی از ویژگی‌های فوق را داشته یا اصلاً از هیچ ‌یک از آن‌ها را ندارند.

مزایای دپ‌ها چیست؟

دپ‌ها چندین ویژگی هیجان‌انگیز دارند:

• مقاوم در برابر سانسور: کنترل شبکه برای دولت‌ها یا افراد قدرتمند بسیار دشوار است.
• بدون از کار افتادگی: تکیه بر سیستم همتا به همتا، تداوم کار دپ‌ها را حتی در صورت ازکارافتادن رایانه‌های شخصی یا شبکه تضمین می‌کند.
• بر پایه بلاکچین: ازآنجایی که دپ‌ها با قراردادهای هوشمند ساخته‌شده‌اند، به‌راحتی می‌توانند رمزارزها را در خود ادغام کنند.
• منبع باز: این امر باعث توسعه گسترده اکوسیستم dapp می‌شود و توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد دپ‌های بهتر با عملکردهای جالب‌تری بسازند.

Dappها اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز هستند. آن‌ها مانند اپ‌های معمولی بوده و کارکردهای مشابهی دارند، اما تفاوت اصلی آن‌ها این است که بر روی شبکه‌های همتا به همتا مانند بلاکچین اجرا می‌شوند.

نقاط ضعف دپ ‌ها چیست؟

گرچه دپ‌ها نوید برطرف کردن بسیاری از مشکلات اساسی که اپ‌های عادی با آن روبرو هستند را می‌دهند، اما آن‌ها معایبی هم دارند.

• هک: از آنجایی که بسیاری از دپ‌ها روی قراردادهای هوشمند منبع باز اجرا می‌شوند، این فرصت را به هکرها می‌دهد که به جست‌وجوی نقاط ضعف روی شبکه بپردازند. این امر تا کنون باعث هک شدن برخی دپ‌های معروف شده است.
• قابلیت استفاده: بسیاری از دپ‌ها دارای رابط کاربری ضعیفی هستند که باعث شده کاربران زیادی آن‌ها را رها کنند. ما معتقدیم، این مهم با گذشت زمان در حال بهبود است.
• کاربران: مانند بسیاری از اپ‌های موجود در وب ۲، هرچه تعداد کاربران دپ بیشتر باشد، شبکه در ارائه آن خدمات مؤثرتر است. این امر اغلب به‌ عنوان اثر شبکه نامیده می‌شود. دپ‌ها با مشکل تعداد کاربران پایین دست‌وپنجه نرم می‌کنند، که می‌تواند امنیت آن‌ها را تضعیف کند؛ زیرا امنیت دپ‌ها اغلب به تعداد کاربران آن وابسته است.

چه دپ‌ هایی وجود دارد؟

یک سایت عالی برای شروع، State Of The Dapps است، وب‌سایتی که بیش از 2000 دپ ساخته شده روی شبکه‌هایی ازجمله Ethereum، EOS، Tron و NEO در آن فهرست شده است. محبوب‌ترین دپ‌ها در حال حاضر صرافی‌های رمزارزی غیرمتمرکز یا DEXها هستند. این صرافی‌ها افراد را قادر می‌سازند تا بدون نیاز به یک ناظر متمرکز مانند آنچه در صرافی‌های متمرکز Binance و Coinbase یافت می‌شود، یک رمزارز را با دیگری مبادله کنند. بیایید معروف‌ترین دپ‌ها را بررسی کنیم.

بهترین دپ‌های Ethereum

رتبه اول در سایت State Of The Dapps متعلق به MakerDAO است. قرارداد هوشمندی که به کاربران امکان می‌دهد با سیستم استیبل‌کوینِ Dai ارتباط برقرار کنند. در زمان نگارش این مقاله، MakerDAO به بیش از 5000 کاربر روزانه خدمات می‌دهد و بر اساس وب‌سایت DeFi Pulse، دو میلیارد دلار دارایی در MakerDAO قفل شده است.

رتبه دوم را Uniswap به خود اختصاص می‌دهد. این پروتکل مبادله خودکار با داشتن بیش از 2.1 میلیارد دلار ارزش کل قفل شده، در حال حاضر بیش از 3000 کاربر روزانه دارد.

بهترین دپ ‌های Tron

در فضای dapp ترون، بازی‌های ویدیویی تسلط دارند. بازی IOI، اولین بازی معاملات رمزارزی در لحظه، با بیش از 1400 کاربر روزانه، در صدر دپ‌های ترون قرار دارد. در جایگاه سوم یک گیم دیگر با نام ECO Game Center قرار دارد. این بازی با بیش از 100 کاربر روزانه، رویکردی منحصر به ‌فرد در زمینهٔ قراردادهای هوشمند در بازی‌های آنلاین دارد و به بازیکنان فرصتی برای درآمدزایی می‌دهد.

بهترین دپ‌ های ایاس (EOS)

جامعه دپ ایاس هنوز نسبتاً نوپا است. Yup، Upland و Chain Clash سه دپ برتر State of the Dapps در بلاکچین EOS محسوب می‌شوند. Yup، شبکه‌ای که هدف آن ایجاد اجماع اجتماعی در اینترنت با ارائه پاداش درازای تعامل کاربران است، در رتبه اول قرار دارد.

رتبه دوم و سوم، Upland و Chain Clash، باز هم دپ‌‌های گیمینگ هستند. Upland یک بازی تجارت املاک با آدرس‌های دنیای واقعی است، درحالی‌که Chain Clash یک بازی رایگان است که به بازیکنان امکان می‌دهد فایترهایی از سلبریتی‌های حوزه رمزارزها جمع‌آوری کرده و تیم‌های کریپتو بسازند.

CryptoKitties چیست؟

CryptoKitties یکی از شناخته‌شده‌ترین دپ‌هاست که بلافاصله پس از راه‌اندازی آن در سال 2017 میلادی، در سرتیتر اخبار قرار گرفت.

در این دپ، کاربران گربه‌های دیجیتال را خریداری و جمع‌آوری می‌کنند و پرورش می‌دهند. گربه‌ها توکن‌های NFT هستند؛ یعنی هیچ‌کس قادر به کپی یا سرقت آن‌ها نیست.

در ماه مه سال 2020 میلادی اعلام شد که CryptoKitties از شبکه Ethereum، جایی که در ابتدا به‌عنوان توکن‌های ERC-721 ایجاد شده بودند، به بلاکچین خود، Flow مهاجرت می‌کند. در ماه سپتامبر سال 2020 میلادی، یک جفت Cryptokitties نسخه Limited edition با الهام از گروه راک میوس (Muse) معرفی شد.

روشی جدید برای ایجاد یک کسب‌وکار

ازآنجاکه دپ‌ها غیرمتمرکز هستند، بهره‌مندی از آن‌ها به روشی کاملاً جدید برای ایجاد یک کسب‌وکار منجر شده است. یکی از جالب‌ترین نمونه‌ها، آگور (Augur)، یک بازار شرط‌بندی غیرمتمرکز است.

توسعه‌دهندگان این بازار را ساختند، آن را منتشر کردند و اکنون خود روی پروژه‌های دیگری کار می‌کنند، در حالی‌ که شبکه توسط کاربران آن نگهداری می‌شود.

کلاه‌برداری و هک دپ‌ها

متأسفانه، دپ‌ها در برابر هک آسیب‌پذیر هستند. Fomo3D یکی از این کلاه‌برداری‌ها بود. Fomo3D یک دپ مبتنی بر Ethereum، که در آن کاربران مقدار کمی اتر را در یک گلدان قرار می‌دادند و آخرین نفری که این کار را انجام می‌داد، برنده گلدان می‌شد. ساده به نظر می‌رسد درست است؟

اما این‌طور نیست. ربات‌ها طوری برنامه‌ریزی شده بودند که به‌طور خودکار در بازی پیشنهاد می‌دادند تا از لحاظ نظری اطمینان حاصل کنند که این فرآیند برای همیشه ادامه خواهد داشت. با این‌ حال، یک نفر توانست برنده شود. یک هکر با انجام تراکنش‌های بی‌شمار با کارمزدهای بالای، شبکه Ethereum را مشغول کرد تا ربات‌ها نتوانند تراکنش‌های خود را انجام دهند؛ یعنی هیچ‌کس در این بازی پیشنهاد نمی‌داد و جوایز آن توزیع می‌شد.

هکر ناشناسی که این کلاه‌برداری را انجام داد، 10.469 واحد اتر دریافت کرد که در آن زمان 3 میلیون دلار ارزش داشت.

آینده دپ‌ها

دپ‌ها هنوز در مراحل اولیه خود هستند. بااین‌حال، در حال حاضر هزاران دپ وجود دارد که خدمات بی‌شماری را ارائه می‌دهند.

تا سه ‌ماهه دوم سال 2020 میلادی، حجم معاملات dapp به 12 میلیارد دلار رسیده است  (4.5 میلیارد دلار افزایش نسبت به سه‌ماهه قبل). با این‌ حال، هنوز یک ‌راه دراز در پیش است. قبل از شروع کار دپ‌ها، توسعه‌دهندگان و شبکه‌هایی که روی آن‌ها dapp ایجاد می‌کنند، هنوز هم با مشکلات زیادی مواجه هستند که باید آن‌ها را برطرف کنند. مقیاس‌پذیری، امنیت و UX از جمله این مشکلات هستند.

زمانی که توسعه‌دهندگان این مشکلات را برطرف کنند، زمان طلوع اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز خواهد بود.